Depremden itibaren hayatımız komple değişti. Herkes yeni baştan gelecek planları yapmaya başladı zira sürdürdüğümüz hayatlarımız tepetaklak olmuştu. Evlerimiz, işyerlerimiz ne olacak derken genel olarak bakıldığı zaman her birimizin toplamının oluşturduğu bir şehir olan Malatya ne olacak sorusu da sürekli gündem oldu haklı olarak. Malatya’nın ne olacağı sadece bizim birlikte oluşturduğumuz bütüne bağlı değil, şehrin idarecilerinin de gidişat hakkında alacağı kararlar bizim ve şehrin geleceğini etkileyecek.
İmar ne zaman açılacak, yıkımlar ne kadar devam edecek, enkaz ne sürede ortadan kalkacak, insanların barınma sorunları nasıl çözülecek, depremle birlikte durumu karışan mülkiyet hakları ne zaman netlik kazanacak? Bu ve bunun gibi sorular biz sıradan vatandaşların değil idarecilerin cevap vereceği sorular ki bu cevaplarla birlikte Malatya’nın ve Malatyalıların gelecekte nasıl olacağı az çok belli olacak.
Depremin başından beri yöneticilerimizin bu soruların çözümüyle ilgili -haklı olarak- çok hızlı davranmalarını bekledik. Onlar da haklı olarak kapasiteleri ve imkanları kadar çalıştı ve cevap verdiler. Durumun vahameti ile her iki tarafın hataları hoş görülebilir, durumun vahameti bazı hataları affedilmez yapabilir. Tüm bunları zaman belirleyecek. Benim dikkatimi çeken bir nokta var ki neredeyse depremin ilk gününden itibaren çarşıda hummalı bir yıkım çalışmasının oluşu. Her şey bir yana, çarşının yıkılması faaliyeti hiç durmadan devam ediyor. Öyle ki, Nasreddin Hoca’nın “Buna değmiş, buna değmemiş” fıkrasındaki gibi, hasar durumlarının şehrin diğer yerlerindeki binalarda olduğu gibi netleştirilmesi tam olarak beklenmeden bütün çarşı neredeyse yıkıldı ve yıkılmaya devam ediyor.
Şehrin diğer yerlerinde hasar durumları itirazla değişirken, güçlendirmeler konuşulurken, sanki depremin sebebi çarşıymış gibi çarşı hızlı bir şekilde yıkılıyor. Yıkımları izliyoruz, bazı binalar o kadar sağlam ki, zorla yıkıyor makineler tarafından. Tek katlı, iki katlı, belki de kolayca kurtarılabilecek nice işyeri hızlı bir şekilde tuzla buz edildi. Her şeyin bu kadar yavaş ilerlediği bir ortamda aklınıza şu soru gelmiyor mu: “Bu ne hız?”
Benim aklıma bir şey geliyor. Depremle birlikte Malatya çarşısının yeniden yapılanması ile ilgili mükemmel bir proje yaptı şehrimizin idarecileri. Bizlerle de şimdilik paylaşmıyorlar. Bir şehrin rant olarak en kıymetli yerleri en merkezi olan yerleridir. Bizim şehrimizin de en değerli yerleri malumunuz ki şehrimizin merkeziydi depreme kadar. Depremle birlikte azalsa da gelecekte yine değerli olan yerler merkezdeki yerler olacak. Acaba bu durumu ta Şubat ayında fark eden birileri hızlıca bir plan yaptı da o plan kapsamında hızlıca yıkımların gerçekleşmesi mi gerekiyor? Değer kaybı olmasın diye büyük bir hızla yıkımlar tamamlanıp sonra projeye uygun bir şekilde yeniden inşa mı edilecek Malatya çarşısı? Peki bu durumda halihazırdaki hak sahiplerinin hakları korunacak mı yoksa bu işten menfaat sağlayacak başka çıkar grupları mı var ortada?
Aklıma gelen sorular bunlar. Çarşı ile ilgili hakları olanların da aklında bu soruların olması gerekiyor. Bu kadar hızlı ve sanki nihai bir hedefi varmış gibi süren bu faaliyetin nereye varacağını yakında göreceğiz. Umduğum odur ki büyük bir sürprizle karşılaşmayalım sürecin sonunda. Malatya çarşısı yeniden yapılacaksa bile şehrin ruhuna uygun olarak yapılacak olsun, hak sahipleri de haklarına bir kayıp olmaksızın kavuşabilsinler.
