Beşir Ayvazoğlu’nun, üç büyük ney üstadından bahsettiği eseri Mevlana’nın doğumunun 800. yılı münasebetiyle Mevlana’dan bahsederek başlıyor. Bildiğimiz gibi, Mevlana’nın meşhur eseri Mesnevi, “dinle neyden hikayet etmede” diye başlıyor. (Nahifi Süleyman Efendi tercümesi)
Bişnev in-ney kim hikâyet mikuned
Ez-cüdâyihâ şikâyet mikuned
Ney, ayrılığın verdiği acı ile inleyip, nalan edip dururmuş. Bu dünyaya ait olmayan insanın çekmiş olduğu tüm sıkıntıya işaret ediyor neyin efgânı.
Ayvazoğlu, kitabın ilk bölümünü Mevlana’ya, Mevleviliğe ve Osmanlı estetik dünyasına ayırmış. Yıldırım Bayezid’in oğulları İsa ile Musa’nın annelerinin Mevlana’nın soyundan geliyormuş. Hatta bir iddia da Çelebi Mehmet’in de aynı annenin çocuğu olduğu yönündeymiş ki ihtilaflı bir konuymuş bu. Doğruysa eğer, Osmanlı padişahlarının 32 tanesi aynı zamanda Mevlana’nın da torunu oluyor.
Giriş bölümünden sonra üç ayrı ney üstadından bahsediliyor. Birincisi Aziz Dede, ikincisi Emin Dede sonuncusu ise Halil Dikmen. Emin Dede ile Halil Dikmen sanatın birden çok dalıyla birden ilgilenen çok yönlü şahsiyetler.
Aziz Dede’nin günümüze kalan bir tane fotoğrafı var. Emin Dede’nin bir tane de kaydı mevcut. Halil Dikmen ise nispeten yakın bir tarihte yaşamış olan zincirin son halkası.
Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Huzur‘unu bir daha okumam gerekecek zira romanda bu üç şahsiyetten de ayrı ayrı bahsetmiş yazar. Halil Dikmen, farklı bir isimle, roman karakteri olarak girmiş hikayeye. Tanpınar’ın iyi bir dostuymuş zaten kendisi.
Bu değerli anlatı, edebiyatımızdan örnekler ile son bulmuş. Okuması oldukça keyif veren bu eserde kadim kültürümüzün artık silinmeye başlamış olan izlerini bulmak mümkün. Bin yılı aşkın Türk-İslam kültürünün ulaşmış olduğu merhale günden güne yok olurken temeli temelsizlik olan Amerikan kültürünün bizi baskılıyor olması ne kadar acı. Kendisinden, eksik el yazması kuran sayfalarını tamamlamasını isteyenlere Emin Dede’nin cevabı ancak her sayfaya kendi imzasını atarsa kabul edeceği yönünde olur. Sebebi ise orijinal nüshanın yazarına saygısızlık etmemek. Şu ince düşünceye bakar mısınız. Bu insanların hayatlarındaki en temel öğenin tevazu olduğunu görüyoruz kitabı okuyunca. Günümüzün ben merkezli anlayışının ne kadar uzağında…
145 sayfalık bu nadide eser Beşir Ayvazoğlu tarafından yazılmış, Kapı Yayınları tarafından basılmış.
