Bazı insanın mayası bozuk olur. Gündelik hayatımızda böyleleri ile sık sık karşılaşırız. Mayadan kastım insanın yetiştiği çevredir. İnsanı karakterinin oluşmasında en belirleyici rol çevresine aittir. Aile çevresinden arkadaş çevresine kadar bulunduğu ortamlar o insanın kişiliğini oluşturur. Otu çek köküne bak demişler, bir insan ailesinden iyi bir terbiye alamamışsa, bozuk ortamlarda bulunmuşsa doğuştaki fıtrat temizliği bozulmuş demektir. O güzel fıtrata pislik bulaştıysa maya bozulur.
Mayanın bozuk olduğunu nasıl anlarsınız? Bununla ilgili birçok tavsiyeler duymuşsunuzdur. Seyahat etmek, ortaklık etmek ya da halı sahada maç yapmak gibi karakter tespit yolları mevcut. Bu yollarla insanın bencil olup olmadığı anlaşılır. Mayanın bozuk olup olmadığını anlamak için ben bu bencillik testlerine beş kalem daha eklemek istiyorum müsaadenizle.
Birinci ve ikinci yollar karşıdakinin konuşması ile alakalı. Bir insanın konuştuğu ve yaptığı birbirleri ile tutarlı değilse bu insanın mayasının bozuk olduğunu anında anlayabilirsiniz. Doğru insanın özü sözü bir olur, ağzından çıkan söz kanun niteliğindedir, aksine davranış beklemezsiniz. İkinci yol ise iki farklı konuşmasını karşılaştırmaktır. Bir gün beyaz dediğine ertesi gün siyah diyen birisiyle karşılaştığınızda biliniz ki mayası bozuktur. Bunun istisnası kötü yoldayken tövbe edip iyi yola dönenlerdir. Allah kötülükten vazgeçecek uyanıklığı nasip etsin herkese.
Üçüncü bozuk maya tespit yöntemi karşıdakinin sürekli yapmakla mükellef olduğu vazifesine karşı olan tutumudur. Bu vazife para kazandığı iş de olabilir, içtimai hayattaki ya da ailesinin içindeki rolü de olabilir. Vazifesini hakkıyla yerine getirmeyen kimsenin mayasının bozuk olduğunu iddia edebiliriz. Sorumluluk sahibi olan insan mükellefiyetlerini layıkıyla yerine getirir, diğerinin mayası bozuktur.
Dördüncü yöntem kişinin başkalarının haklarına olan yaklaşımıdır. Bu hakları maddi ve manevi haklar olarak ikiye ayırabiliriz. Maddi haklara da örnek olarak kendisi için çalışana hakkını vermek gösterilebilir. Bir insan kendisi için bir hizmet üreten ya da ürün satan kimse olabilir. Peygamberimizin dediği gibi teri soğumadan o kimsenin hakkını imkânı olduğu halde vermeyen kimsenin mayası bozuktur. Mümkünse uzaklaşın ondan. Manevi haklar ise iki satırda ifade edilemeyecek kadar çoktur ki anasına babasına itaatten eş-dostuna yaklaşıma kadar sıralanabilir.
Beşinci yöntem iyilik karşısındaki tutumdur. Bir insan iyiliğe kötülükle karşılık veriyorsa, kendisine yapılan iyiliği çok hızlı unutuyorsa bu insanın da mayası bozuktur. Kafanızı kaldırıp etrafınıza bakarsanız bunlardan çokça görürsünüz. Siz karşılık beklemeden iyilik yaparsınız fakat karşılığında en azından kötülük görmek istememek gibi bir hakkınız vardır.
Mayası bozukluğun derecelendirmesi mümkün değildir, hepsi birbirinden beter olan bu mayası bozuklardan Allah hepinizi muhafaza buyursun, bizim de mayamızı temiz tutsun inşallah.
