Her “ki” Ayrı Yazılmaz

Sosyal medyanın yükselişiyle birlikte kısa cümlelerle de olsa insanlar kendilerini yazarak ifade etmeye başladılar. İnternetin yükselişi yazar enflasyonuna sebep oldu da diyebiliriz. Sadece internetle sınırlı değil insanların kendilerini yazı yazarak ifade ettiği ortamlar. Çok değişik vesilelerle diviti hokkaya daldırıyoruz. Yerel medyanın etkinliğinin son yıllarda artması benim gibi haddinin sınırlarında dolaşan ve isminin yanında yazar ekinin bulunmasıyla gururu okşanan farklı bir güruhu da ortaya çıkardı. Ulusal medyada sesimiz çıkmasa da yerel ölçekte esip gürlüyor, yazar olduk diye koltuklarımız kabara kabara dolaşıyoruz. Komik olan, değişik vesilelerle kendini yazarak ifade eden saydığım tüm grupların kullandıkları dile hâkimiyetlerinin zayıf olması. Türkçeyi güzel kullanan, gramerine ve yazım kurallarına hâkim olan bir azınlığı istisna edersek geri kalanlar gerçekten sınırlarının fersah fersah ötesinde dolaşıyor.

Yazı yazmak öyle basit bir iş değildir aslında. İnsan konuştuğu, kendini ifade ettiği o dilin çoğu ayrıntısına hâkim olabilir fakat yazmak için bir miktar daha öteye gitmesi, bir parça daha uzmanlaşması gerekir. Yazı yazmayı kayık kullanmaya benzetiyorum. Görüntüde çok basit de olsa çeşitli bilgilerin eksikliği rezil olmaktan alabora olmaya kadar çeşitli neticeler verebilir. Herkesin hokkaya diviti daldırdığı bir ortamda alabora olmak gibi bir netice olmasa da bilen gözler için bıyık altından gülünecek yüzlerce-binlerce-milyonlarca durum ortaya çıkmaktadır. Bu gülünecek durumlardan benim en fazla dikkatimi çekenlerden biri de bağlaç olan –ki ve –de eklerinin ayrı yazılmasıyla ilgili yapılan hatalardır. (Ben bildiğim kadarıyla dikkat ediyor, çok belirgin hataları görünce de gülüyorum. Türkçeye benden daha hâkim olanlar benim de hatalarıma aynı şekilde gülebilirler. )

Okullarda, ayrı yazılan bağlaçlarla ilgili verilen eğitimin dozu biraz abartılıyor mu ne, bizim yazarlarımız gördükleri bütün –ki ve –de eklerini ayrı yazma eğilimindeler. Vur deyince öldürmek böyle bir şey, çorbanın içindeki sineğe benziyor. (İçindeki dedim, içinde ki değil.)

Hâsılı, ayrı yazdığınız –ki, bağlaç olmalıdır. Güzel Türkçemizde birçok –ki vardır fakat hepsi bağlaç olmadığı için hepsini ayrı yazmak saçmadır, komiktir, biçimsizdir.

Author: mehmet
Mehmet Zeki Dinçarslan