Domingo Yayınları’ndan çıkan “Yalancılar ve Sahtekarlar Ansiklopedisi” kitabını satın alma sebebim biraz aynı yayınevi tarafından çıkarılmış çok güzel bir kitabı geçen ay okumuş olmam, biraz kapağı ve isminin albenisi oldu. Girişten belli olduğu üzere kitap benim için genel olarak bir vakit kaybından öteye geçemedi. Birilerinin ilgisini çekiyordur muhakkak böyle kitaplar zira elimde 3. baskısı var. Ben bu kitleye dâhil değilim.
Kitabın önsözü sahtekârlık ve yalancılık üzerine uzun bir çalışmanın neticesinde ortaya çıkmış uzunca bir önsöz. Kitaptaki okumaya en değer kısımlardan birisi de önsözü zaten. Yazar Roelf Bolt, kendini bu noktaya getiren araştırmalarından bahsettiği gibi kavramsal olarak da bir çerçeve içerisine oturtmuş sahtekârlığı. Bilimin buna ne kadar ihtiyacı vardı bilmiyorum fakat kitapta anlatılan bilim dünyası sahtekârlıklarına bakarsak bilimin de sahtekârı, yalancıyı ve sıradan aptalı birbirinden ayırt edebilmesinin gerekliliğini görebiliyoruz. Aldatmanın da bir sanat olduğunu söyleyen yazar 146 ayrı sanatçıya yer vermiş eserinde. Kimi sahte sanat eseri satarak icra ediyor sanatını kimisi de umut.
Yazarın takdir ettiğim noktası kitabın politikacı ve tüccar almamış olması. Bunu da, yalanın, politika ve ticaretin doğal bir parçası oluşuna bağlıyor. Kitaptaki yalanların daha enteresan olması gerektiğini düşünmüş. Evrimle kafayı biraz bozmuş gibi bir duruşu da var, evrimi kabul etmeyenleri insandan bile saymıyor gibi.
Kitaptan ilgimi çeken bazı noktalar şunlar: Bindirilmiş kıtalar diye bir kavram var. Bu sahte kamuoyu desteği manasına geliyor. Günümüzde “trol hesap” dediklerinin biraz daha karmaşık hali. Bir vakfa bağlı şirketler, şirkete bağlı kurumlar vs. gibi karmaşık ağlara bağlı insanların değişik sahte isimlerle kamuoyu oluşturmuş gibi yapmalarının adı, bindirilmiş kıtalar. Birçok sahte para basımı olayı var kitapta. En ilginçleri ikinci dünya savaşı sırasında Almanların sahte Sterlin basmaları ile Kuzey Kore’nin 70’lerde bastıkları dolarlar. Gerçeğinden ayırt etmek imkânsız olduğu için bu paralar tedavülden ancak şablon değişikliği ile kaldırılıyor. Hayalet ordu da ikinci dünya savaşı sırasında Almanları şaşırtmak için kullanılan bir metot. Plastik tanklar, tahta askerlerle karşı tarafa kalabalıkmış imajı verilmiş savaş sırasında. Hıristiyanlığın birçok kutsal emanetinin aslında sahte olduğu da yazarın (gerçeğe yakın) bir iddiası.
Daha önce de dediğim gibi, pek ilgimi çekmedi kitap, işaret koyduğum yerler bu kadar. Roelf Bolt’un kitabını Tevfik Uyar dilimize kazandırmış, Domingo Yayınları tarafından da basılmış, toplam 309 sayfa.
