Türk Töresi [Ziya Gökalp]

Türk Töresi, Orta Asya’da yaşamış olan atalarımızın inanışlarıyla ilgili çeşitli bilgiler içeriyor. Eski Türklerin dinleri, inanışları, kutsal objeleri, destanları, yaşayışlarıyla ilgili çeşitli kaynaklardan alınmış bilgiler Ziya Gökalp tarafından tasnif edilerek kitaplaştırılmış. Genel olarak bildiğim kültürel kökenlerimin üzerinden bir daha gitmiş oldum. Okumaktan her zaman zevk aldığım Yaratılış ve Oğuz Kaan Destanlarına yer vermiş Gökalp. Kelimelerin kökenleri üzerinde bayağı kafa yormuş. Türk kelimesinin kökeninin aslında “töreli” anlamına gelebileceğinden bahsetmiş. Hatırlıyorum, öğrencilik yıllarımda da tarih hocalarımdan duymuştum bu ihtimali; her zaman mantıklı gelmiştir kulağıma. Türk Milleti’nin temel özelliklerinden birisi atalarından kalan kurallara yani töreye muazzam önem vermeleridir. İl gider töre kalır; il bırakılır töre bırakılmaz gibi atasözleri de bunu kanıtlıyor.

Türklerin dörtlü sınıflandırmasını biliyordum fakat bu kadar derli toplu değildi kafamda. Şimdi bu kitap vesilesi ile hepsini bir arada buldum.

Doğu – İlkbahar – Gök – Ağaç – Koyun
Batı – Sonbahar – Ak – Demir – İt
Güney – Yaz – Kızıl – Ateş – Horoz
Kuzey – Kış – Kara – Su – Domuz

Kutadgu Bilig de dört bölümden oluşuyormuş, okumadım ama Ziya Gökalp, dörtlü sınıflandırma bahsinde değinmiş. Bu dört bölüm Adalet, Güç, Akıl ve Ölçülük olarak geçiyormuş.

Yazarın bu eseri ilk olarak 1923 yılında yayımlanmış. Elimde İnkılap ve Aka yayınları tarafından 1977 yılında yapılan bir basımı var. Yusuf Çotuksöken günümüz Türkçesine uyarlayıp yayına hazırlamış ve 128 sayfa.

Author: mehmet
Mehmet Zeki Dinçarslan

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir