Kitabı 2003 yılında almışım. Kapağına da yazmışım “’03 yaz” diye. O günü hatırlar gibiyim, Saik Faik’in hikâyelerindeki gibi bunaltıcı bir yaz günündeydi. İkindi vakti Beşiktaş’ta Sait Faik’in hikâyelerindeki gibi sıkılıyordum. Sonra bir otobüse bindim, nereye giden bir otobüstü, hatırlamadım şu an. Sonra Sait Faik hikâyelerindeki gibi bir hadise geçti başımdan, sonra bir anda nereden geldiğini bilmediğim bir neşe ile doluverdi içim, tıpkı… Boşlukları tamamlayın artık işte.
Sait Faik hikâyeleri, Türkçenin arılığı, anlatımın sadeliği ile güzel bir yaz akşamında dostlarla sohbet etmenin tadını verirken bir yandan bir yandan da yaşamın güzel olduğuna dair bir yanılsama hissi hep gelsin yerleşsin içimize ümidiyle birlikte gerçeğin, kaçmaya çabaladığımız o saf gerçeklerin de karamsarlığını taşıyor içimize.
Mahalle Kahvesi, 2003 yılında Yapı Kredi Yayınları tarafından yayınlanmış. Tam 105 sayfa.
“Yaz yeni başlamıştı. O gün ilk sıcaktı. Vapur bekliyorduk. Gelen vapurdan iskeleye öyle insanlar indi ki her gün İstanbul kazan ben kepçe dolaştığım halde onlara rastlamamıştım. Kimlerdir? Ne iş yaparlar? Nasıl yaşarlar? Nerede otururlar? Ne dertleri var? Şu, uzun saçlı bir keman hocasına benzeyen adam kim olabilir? Bu harbi umumi ihtiyat zabiti halini muhafaza eden kıranta adam o zamandan beri ne iş yapmıştı ki hiç değişmemişti? Üstünden başından, bıyığından saçından hâlâ bir Enver Paşalık akıyordu. Vapurdan benim alakamı çekecek, üzerinde üç dakika meraklanacağım hiç kimsenin çıkamadığı günler olur. Ama böyle günler vapurdan çıkanların üzerinde düşünmek istemediğim günlerdir…”
“Yanımdan geçerken öyle iki açık mavi göz gördüm ki içim sevinç
içinde kaldı. Şu dünyada daha tertemiz mavi gözlü bir hallaç baba vardı. Belki
yetmişini aşmıştı. Çevik bir yürüyüşle yürüyor, geniş kocaman tırnaklı
elleriyle hâlâ tokmak sallıyordu. Hâlâ dünyadan ümitli idi… Akşamüstü güneş
battıktan sonra tepemizde kalan gökyüzü renginde mavi gözleriyle dünyamızda
namuslu hallaç baba masalını gezdiriyordu. O masalı hatırlamıyorum. Yalnız bir
ses duyuyorum: Diz diz da diz diz!..”
“O gün ne güzel bir gündü!
Deniz ne serindi! Ne güleryüzlü idi sandallar, çocuklar, kadınlar! Sanki kimse
kimseye bütün gün sövmemişti… Dünya yüzüne bir tek kötü lakırdı, kötü
hareket, kötü düşünce o gün için -o günün başı için insan elinden, insan
dilinden, insan kafasından çıkmamış gibi bir akşam oldu. Ben her zamanki gibi
kimsesiz pazarımı bitirmiştim. Hayatımdan memnundum. Hayattan da memnundum. Her
şey ışıl ısıldı. Her şey mavi, akşama doğru kırmızı, sonra lacivert oldu.”
“Bugün kimse ölmesindi. Bugün dövüş edilmesin, bugün kimse ağlamasındı.”
“— Babaya artık rakı verme, dedi. Efkârlanıyor.”
“Küçük, kaplamaları simsiyah kesilmiş bir ahşap evde oturduğunu sanıyorum. Evden deniz görünmüyor olmalı. Yahut belki de bir iki penceresinden, çakaleriği dalları arasından. Küçük bahçede acıbadem, ayva, nar, hünnap ağaçlarını görürüm. Bahçede bir de çıkrıklı kuyu olacak. Kırkını aşmış, şişmanca, yeşil gözlü bir kadın olan anasını kırmızı elma yüzüyle, küf yeşili gözleriyle görür, ben de severim. Böyle bahçeyi, evini, anasını tarif ederken gördüm sanmayın. Ben görmeden severim bahçeleri, insanları, evleri.”
“İşte bu yüzden hikâye yazarım. İşte bu merak yüzünden hikâyeci geçinirim. Hikâyelerimi beğenmezler üzülürüm. Beğenirler kızarım. Kendim beğenirim, budalalaşırım. Beğenmem canım yemek istemez.”
“Yağmurun içindeki her günkü dünya: “Hadi çabuk ol. Yeter artık. Gel buraya. Bizimle beraber olman lazım. Böyle biteviye sütçü dükkânında kalıp, yeniden doğmuş numarasıyla oturamazsın. Seni bekliyoruz. Alıp götüreceğiz. Her şey, bütün insanlar seni bekliyor. Onların arasında oynadığın oyunu bitirmeye mecbursun. Yeniden doğulmaz. Doğsan bile n’olacak? Seni iki senede, iki senede değil, iki günde aynı insan ederiz. Aynı kendini düşünen, aynı haris, aynı kıskanç, aynı kötü huylu, aynı sarhoş, aynı budala oluverirsin. Seni aynı hastalıkla yıkmak için elimizde her şey var. Hem canım sen nasıl bir dünya istiyorsun? Görülmemiş, işitilmemiş, tadılmamış, yazılmamış, yaşanmamış… Olur mu böyle şey? Hadi gel. Dön her günkü hayatına. Akşam artık süt içmeyeceksin. Sana halis, içine su ile ispirto karıştırılmış pekmez içireceğiz. Öylesine hayattan hoşnut olacaksın ki şimdiki gibi elle tutulamayan, gözle görülemeyen, yalnız işte böyle ara sıra sezeceğin ümitlerle yapılmamış ama belli, göze görünür şarapla başlayan yalancı kahramanlıklarla dolu ümitleri bulunca karşında, sabahki halinden utanacaksın. Yarın sabah yine her sabahki gibi ağzın küflü, yapış yapış, bezgin uyandıracağız seni.”
“Tavşanları seviyorum. Nineciğim! İzmir’e gitmek için tavşanlarını satan sana bayılıyor, insanları seviyorum. Bir kişi bile olsan dünya yüzünde beni yaşamaya çağırıyorsun.”
“Ben bahtsız mıydım? Değil: Ben ümitsizdim. Ninem benden milyonlar defa daha bahtsızdı ama ümitliydi. Yaşasın ninem, yaşamak sevinci, İzmir’e güverte seyahati, ümit!..”
“Birdenbire bir sevinç, kuvvetli bir sevinç hissi kaplıyor beni. Nereden geldi bu sevinç bilmem? Sıkıntımın içinde nasıl belirdi? Sıkı bir iskarpin içinde yumuşak, mini mini latif bir kadın ayağına benzer, bu sevinci ne etmeli?”
“Sokağa çıkmalı, bir kahveye gitmeli, İstanbul’a inmeli mi, inmemeli mi diye düşünmeli. Bir vapur kaçırmak. Sonra ortalık kararınca bastona dayana dayana eve dönmeli. Oturmalı, okumalı. Hep aşk hikâyeleri okumalı. İnsanların birbirini sevmeye buradan başladığını sanmalı. Kapanmalı yalnız kendi kendimizi düşünen varlığımıza, hayatımıza. Dışarıya burnunu bile uzatmamalı. Ne mangallıyı, ne mangalsızı, ne kaloriferliyi, ne ateşsizi, ne hastayı, ne açı düşünmeli; salmalı kendini hülyaya, gerine gerine aşk hikâyeleri okumalı.”
