Kodes Kuşu [Kurt Vonnegut]

Kodes Kuşu, Kurt Vonnegut‘un 1979 yılında yayınlamış olduğu bir roman. Vonnegut Evreni’nin ortalarına doğru yazıldığını düşünebiliriz. Keşke ilk kitabından itibaren kişileri, yerleri filan not alsaydım diye düşündüm bu romanı okurken. Yine de gecikmiş sayılmam. Bu romanı okurken kişi adlarını çıkardım yanlarına ufak notlar yazarak. Sonraki romanlarda aynı kişileri görürüm belki.

Kitabın konusu, başına gelen talihli olaylarla talihsiz olayların art arda geldiği bir adamın hayatının ilginç bir kesiti. Walter F. Starbuck, çocukluğunu ve gençliğini, ruh sağlığı için pek de iyi olmayacak birisiyle geçirir. Babasının patronu ve kendisinin de velinimeti olan Alexander Hamilton McCone ile. McCone bir gün onu Harvard’a yollayacağına söz vermiştir. Gönderir de. Sonrası hiç de beklendiği gibi olmaz ama.

McCone ailesi ABD’nin Cleveland adlı bir şehrinde yaşayan sanayici bir ailedir. Ailenin ikinci kuşağından Alexander Hamilton McCone, Walter’in hamiliğini üstlenir. Kendisi de babası gibi Harvard’lıdır. Walter ise sıradan bir insandır. Hayatında dört kadını sever. Annesi, Sarah Wyatt, Mary Kathleen O’Looney ve Ruth Starbuck.

1970’lerin sonunda Amerika’nın yüzde 19’una sadece bir şirket sahiptir: RAMJAC. Bu şirketin sahibi bayan Jack Graham’ı hiç kimse görmemiştir. Şirketin sahibi olduğu bazı kuruluşlar şunlardır: Illinois Eğitim Enstitüsü (mektupla sertifika programı var), Youngstown Çelik, Sıla Ezgileri Plakçılık, The New York Times; Heartland House (dini yayınlar basıyor), Playboy-Vogue vb.; Pinkerton Bürosu (dedektiflik şirketi), Konuksever Ortaklar Ltd. (Hilton vb. otelleri var); McDonald Hamburgerleri; Kentucky piliç kızartması, mağazalar, film şirketleri ve sair yüzlerce şirket. Arpad Leen şirketin yöneticisidir.

Leland Clewes ise Walter’in bir zamanlar komünist olmadığı halde komünist olduğunu söylemesi yüzünden parlak geleceği yok olmuş bir insandır.

Sacco ile Vanzetti: Amerikan kamuoyunu 1. dünya savaşı sonrasında uzun süre meşgul etmiş bir dava. Sacco ile Vanzetti işçi hakları savunucusu oldukları için haksız yere idam ediliyorlar. Yazar romanında tafsilatı ile anlatıyor davayı.

“Aşk tökezleyebilir ama incelikler hep yürürlüktedir.”

Unutmadan, meşhur Kilgore Trout bu romanda hapishanede çıkıyor karşımıza. Vonnegut’un neredeyse her kitabında adına ve bazen kendisine rastladığımız bilim-kurgu yazarı. Burada gerçek adı Dr. Robert Fender- Bob Fender ve vatana ihanet suçuyla hapishanede yatıyor. Takma isimlerinden birisi de Frank X. Barlow.

“Ne var ki Vicuna’da zaman kıtlığı başgösterdi, diyor yargıç. Gezegenin kara yazgısını bu kıtlık hazırladı, bilim adamları toprağın üst tabakalarından, okyanuslardan ve yerküreden zaman damıtmanın yöntemlerini buldular – evlerini ısıtmak, hız motorlarını güçlendirmek, ekinlerini gübrelemek amacıyla zamanla tükettiler zamanı; zamandan giysiler bile üreterek. Her öğünde zamana bol bol yer verildi, ne kadar zengin ve zeki olduklarını kanıtlamak için zamanı evcil hayvanların önüne attılar. Koca zaman dilimleri, dolup taşan çöp tenekelerinde kokmaya bırakıldı.

“Vicuna’da yarınımız yokmuş gibi yaşadık,” diyor yargıç. En kötüsü de, zaman zaman düzenlenen yurtsever şenlik ateşleriymiş dediğine göre. Bebekken, annesiyle babası, kraliçenin doğum günü onuruna milyonlarca yıllık geleceğin ateşe verilmesini gözlemesi için onu havaya kaldırmışlar, keyifle gu-gu demiş, agucuk yapmış. Elli yaşına bastığında, gelecekten kala kala birkaç hafta kalmış. Dört bir yanda korkunç gerçek fireleri görülüyormuş. İnsanlar, duvarlardan geçebiliyorlarmış. Kendisinin hız motorunda dümenden başka bir şey kalmamışmış. Çocukların oynadıkları boş arsalarda çukurlar açılıyormuş ansızın, çocuklar, çukurlara yuvarlanıyorlarmış.”

Kodes Kuşu‘nu Tomris Uyar Türkçeye çevirmiş. Çeviriyi çok beğendim. Bazı çeviri romanlarda olduğu gibi “ne anlatıyor bu yahu” dedirtmedi bana. Elimde Dost Kitabevi’nin yazım hatalarıyla dolu baskısı var. Geçen Ocak’ta, henüz koronavirüs bizi evlerimize hapsetmemişken, Ankara’da Dost Kitabevi’nden almıştım. 250 sayfalık bu kitap Vonnegut hayranlığımı bir seviye daha artırdı. Vonnegut kitapları listesini buldum internetten:

Otomatik Piyano (1952)
Titan’ın Sirenleri (1959)
Gece Ana (1961)
Kedi Beşiği (1963)
Allah Senden Razı Olsun Bay Rosewater (1965)
Maymun Evine Hoşgeldiniz (1968)
Mezbaha 5 (1969)
Şampiyonların Kahvaltısı (1973)
Hacıyatmaz yahut Paldır Küldür (1976)
Kodes Kuşu (1979)
Kör Nişancı (1982)
Ölümden Beter Yazgılar (1982)
Galapagos (1985)
Mavi Sakal (1987)
Hokus Pokus (1990)
Allah Senden Razı Olsun Dr. Kevorkian (1999)
Ülkesi Olmayan Adam (2005)
Ölümlüler Uyurken (2011)
Enayinin Portföyü (2012)
Daha Ne Olsun (2013)

God Bless You Mr. Vonnegut.

Author: mehmet
Mehmet Zeki Dinçarslan

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir