Prof. Dr. Muhammed Hamidullah’ın bu eseri daha çok akademik bir nitelik taşıyor. Peygamberimizin altı tane mektubunun incelemesini yaparken mektupların orijinal olup olmadıkları, bu konuda yapılan değişik yorumlar, mektupların orijinal olmadığını iddia edenlere verilen yanıtlar gibi ayrıntılardan oluşuyor. Kitap’ta orijinal metinlerin çözümlemeleri de var fakat sadece dört taneninki ve bunları da alıntı yaptım ve aktarıyorum. Kitap Arap alfabesinin gelişiminin anlatıldığı bir başlangıç bölümünden sonra (çok sonra) Peygamberimizin mektuplarına geçiyor. Mektupların orijinallerinin görüntüleri, Arap harfleriyle yazılışları ve dönemin tarihi ile ilgili bilgiler, mektupların nasıl bulunduklarının hikayeleri ile devam ediyor bu ikinci bölüm.
Beyan yayınlarından çıkan bu 200 sayfalık eser Mehmet Yazgan tarafından Türkçe’ye kazandırılmış. Aşağıda altını çizdiğim yerler var şimdi.
“İslam, Kureyş arasında yazmayı bilen 17 kişi olduğu sırada başladı.”
“Hz. Peygamberin zevcesi Aişe binti Ebi Bekir, Kur’an’ı okumasını biliyor, ancak yazmasını bilmiyordu. Yine peygamber zevcesi olan Ümmü Seleme de okuyor fakat yazamıyordu.”
“Bu mescidin suffe denilen ve gündüzleri tahsile ayrılan bir bölmesi, geceleyin de evi barkı olmayan talebelere yatakhane vazifesi görüyordu. Bu yatılı okula Hz. Peygamber (s.a.s.) Abdullah b. Said b. el-As ve Ubade b. es-Samit gibi muallimler tayin etti.”
“Bedir Savaşı sırasında bir grup esir için adam başına 4 bin dirhem fidye tespit etmiş, ancak okuma-yazma bilen esirler için tek fidye olarak her birinin on Müslüman çocuğa yazma sanatını öğretmesini istemişti.”
“Taberi, Hz. Peygamber’in (s.a.s.) Muaz b. Cebel’i Yemen ve Hadramavt bölgelerine muallim olarak gönderdiğini nakleder. Aynı kaynak Muaz’ın muallimlik yaptığını ve bir bölgeden diğerine dolaşıp durduğunu belirterek ilave eder: “Muaz b. Cebel insanlara yazı ilmini öğretiyor ve vilayetleri dolaşıyordu.”
“El-Ahsa valisi El-Münzir’e gönderilen mektubun orijinali: Allah’ın elçisi Muhammed’den el-Munzir b. Sava’ya; Selam, hakikat yolunu izleyenler üzerine olsun! Seni İslam’a davet ediyorum. İtaat et ki felaha eresin ve Allah, iktidarın altında bulunan her şeyi senin kılsın. Bil ki benim dinim nalsız develerin ve tek nallı atların erişebileceği yere kadar muzaffer olacaktır. Mühür: “Allah Resulü Muhammed”
“Herakliyus’a gönderilen mektubun orijinali: “Bismillahirrahmanirrahim. Allah’ın kulu ve elçisi Muhammed’den Bizanslıların büyük reisi Herakliyus’a: “Selam hakikat yolunu izleyene (olsun)! İlave edeyim ki, seni bütün olarak İslam’ı kabule davet ediyorum. İslam’ı kabul et ki felah bulasın. İslam’ı kabul et ki Allah değerini iki kat artırsın. Ama eğer kaçınırsan tebaanın günahı da senin üzerine yüklenecektir. Ve siz, ey Kitab-ı Mukkaddes’in insanları (ey Ehli kitap!) sizinle bizim aramızda aynı olan bir söze doğru geliniz: ki biz ancak Allah’a taparız. O’na hiçbir şeyi ortak koşmayız ve aramızda kimse kimseyi, Allah’ın dışında sahip (Rab) edinmeyiz. İmdi, kaçınırlarsa şöyle deyiniz: Şahit olun ki biz Müslümanlardanız (Allah’a teslim olanlarız).”
“Kisra’ya gönderilen mektubun orijinali: Bismillahirrahmanirrahim. Allah Resulü Muhammed’den İranlıların büyüğü Kisra’ya. Selam, hakikat yolunu izleyip Allah’a ve Resulüne iman edenlerin ve Allah’dan başka ilah olmadığına, O’nun bir ve ortaksız olduğuna ve Muhammed’in O’nun kulu ve Resulü olduğuna şahadet edenlerin üzerine olsun. Seni İslam’ı kabule çağırıyorum. Zira Ben Allah’ın, canlı olan herkesi uyarmak ve ilahi kelamın kâfirlere karşı hükmünü tamamlamak için tüm insanlara gönderdiği elçisiyim. İmdi İslam’a teslim ol ve kurtuluşa er. Ama eğer reddedersen o zaman Mecusilerin günahları da senin üzerine olacaktır.”
“Uman melikleri Ceyfer ve Abd’e gönderilen Mektubun orijinali: Bismillahirrahmanirrahim. Allah resulü Muhammed’den Culanda’nın iki oğulları Ceyfer ve Abd’e. Selam, hakikat yoluna tabi olanların üzerine olsun! Sizin her ikinizi İslam’ın davetine çağırıyorum. İslam’a tabi olun ve kurtuluşa erin. Zira ben, Allah’ın tüm canlıları uyarmak üzere ve vadini kâfirler üzerinde tamamlaması için tüm insanlığa gönderdiği elçisiyim. İmdi eğer her ikiniz de İslam’ı tanırsanız her ikinize de iktidar vereceğim. Ama ikiniz de (İslam’ı) kabul etmeyi reddederseniz ikinizin de krallığı sizden uzaklara yok olup gidecektir; süvarilerim, ülkenizde ordugâh kuracaklar ve peygamberlik vasfım krallığınıza galip gelecektir Mühür: Allah Resulü Muhammed’den.”
