Kısaca bir insanın ya da topluluğun asli vatanını temelli terk ederek başka bir yere gitmesi olarak adlandırabileceğimiz göç insanlık tarihinin başından beri var olmuş olan bir olgudur. Bazen bir kişi bazen bir grup bazen de koca bir milletin yerinden oynaması ile kendini gösteren göç faaliyetlerinin insanlık tarihine her devirde derin etkileri olmuştur. Bir kişinin bir yerden bir yere taşınması halinde en fazla etkilenen göç edenin kendisidir. Göç eden kişi sayısı arttıkça etkilenen sayısı da buna paralel olarak artmaktadır. Kalabalık göçler hem göçmenler açısından hem de gidilen yerler açısından bazen değiştirici-dönüştürücü etkileri bünyesinde barındırırken bazen de yapıcı ya da yıkıcı etkilere de sebep olmaktadır.
Bir kişinin göç etmesi bir devlet memurunun bir şehirden başka bir şehire göç etmesi ya da bir kişinin yurt dışında çalışmaya karar vererek tüm ailesini buraya taşıması gibi örneklerle ifade edilebilecek münferit hadiselerdir. Bu türlü durumlarda göçün etkilerinin hemen hepsi göç edende görülür. Taşınmalar, yerleşmeler, alışmalar sadece göç eden kişi için anlam ifade eder ve zorlayıcıdır. Almanya’ya göç eden bir aile gurbet hissiyle uzun süre baş etmek durumundadır. Yabancı olmanın verdiği hissiyatlarla birlikte yabancı memleketin kültürüne alışmak ve adapte olmak kolay bir şey olmasa gerek. İki farklı şehir arasında bile onlarca kültürel farklılıklar vardır ve alışma süreçleri sabır ve uyumluluk gerektirir.
Toplu göçler birden fazla kişinin bir anda göç etmesi ya da ayrı ayrı göç ederek bir hedefte toplanması olarak tanımlanabilir. Yaşadıkları coğrafyada fiziki, ekonomik, siyasi ya da iklimsel sorunlar yüzünden barınamayan insanlar toplu halde yaşadıkları yeri terk ederler. Bu türlü göçlerin etkileri yukarıda bahsettiğim tekil göçlere göre çok daha fazladır. Göçe sebebiyet veren koşulun şiddeti, göç yollarının göçmenlerin hareketine uygun olup olmayışı, göç edilecek yerin seçimi ve göç edilen yerde yaşayanların göçmenlere karşı tavırlarına kadar bir dizi yıkıcı olayla karşı karşıya kalır göçmenler. Savaşla yüz yüze gelen insanlar ölüm ve göç arasında tercih yapmak zorunda kalırlar ve mantıklı karar çoğunlukla göç olur.
Allah kimseyi yurdundan etmesin, göç etmek kolay bir şey değildir. Kendi vatanının dışında yaşamaya çalışan insanları çağırmak için farklı ifadeler kullanılabilir. Kimisi göçmen der kimisi mülteci. Ben garip diyorum. Peygamber Efendimiz bir hadis-i şeriflerinde “Kim garip ölmüşse şehit olarak ölmüştür” buyurmuştur. Burada Peygamberimiz insanın vatanından uzak oluşunun ne kadar zor olduğuna vurgu yapmıştır. Bugün dünya üzerinde 80 milyondan fazla insan garip halde bir yere sığınmaya çalışmaktadır. Bu insanların neden göç etmiş olduklarını irdelemek ve bu konu ile alakalı çözümler üretmek tüm politika yapıcıların temel uğraşlarından birisi olmalıdır.
