Adab-ı Muaşeret’in önemli kısımlarından birisi de birlikte yaşam sürdüğümüz komşularımıza karşı yerine getirmemiz gereken yükümlülüklerden oluşur. Komşuluk eskiden beri önemli bir kavramdır ve dinimizce de önemsenmiştir. Peygamberimiz de bir hadisinde komşunun komşuya neredeyse varis olacak kadar yakın olduğunu söylemiştir. Bugün, eski şekliyle 1-2 katlı müstakil evlerde yan yana ya da karşı karşıya süren komşuluk şekli neredeyse bitmiş, ilişki çok katlı binalara taşınmıştır. Bunun da kendine has bir doğası olmak zorundadır. Bakalım.
1- Alt katta oturanların olduğu unutulmaz. Evler altlı üstlü olduğu için, alt katta oturanların varlığı ve hakları unutulmamalı. Üst kattan alt kata ses gitmesi kaçınılabilecek bir şey değil, bunu en aza indirgemeye çalışmak, akşam saat 22:00 itibariyle de çok dikkatli olmak gerekir. Su arızası da üst katın alt kata karşı sorumluluğudur, bu problemleri gün geçirmeden çözmek gerekir.
2- Dışarıya çöp atılmaz. Üst katta oturanın hem alt kata hem de çevreye karşı vazifelerinden birisi de dışarıya çöp atmamaktır. Dışarıya bez silkelemek, olur olmaz çöp-izmarit benzeri şeyler atmak günümüzün en büyük saygısızlıklarındandır.
3- Ortak alanlar özenli kullanılır. Kapının önüne çöp bırakılacaksa toplanma vaktine yakın bırakılır. Kokabilecek çöpler iyice bağlanarak, kokusu en aza indirilerek bırakılır. Komşunun hareket alanını kısıtlayacak ölçüde çok eşya ortak alana yığılmaz. Komşunun göz zevki bile dikkate alınması gereken bir husustur, sırf komşunun temaşa zevkini bozmamak için kapıya daha az ayakkabı bırakmak, daha güzel paspas koymak gerekir. Ortak alanlarda sigara içilmez, gürültü yapmamaya özen gösterilir. Otopark alanları varsa buralar da ortak alan olması hasebiyle özenli kullanılır, başkaları düşünülerek araç park edilir.
4- Hanımlara öncelik tanınır. Giriş-çıkışlarda, asansörlere binerken hanımlara öncelik tanınır. Bir kadın asansöre binecekse erkek önce gelmiş olsa bile ona öncelik tanır, onunla birlikte asansöre binmez. Bunun modern olmak olmamakla alakası yok, bir kadın yabancı bir adamla asansöre binmek istemiyorsa en doğal hakkıdır. Kadına öncelik tanımak da nezaket kuralıdır. İkisi birleşince bu ortaya çıkıyor.
5- Asansörde ve ortak alanlarda rastlaşınca selamlaşılır. Selamun aleyküm, merhaba, iyi sabahlar, günaydın, iyi akşamlar, nasılsınız, çocuklar nasıl, işler nasıl, havalar pek soğuk gidiyor son zamanlarda, domateslerin tadı bozuldu’ya kadar ufak tefek sohbetlerle gönül alınmalı. Bir dakikayı geçmeyecek bu minicik sohbetler insanların birbirlerinin hayatlarına kattıkları küçük ve pozitif tatlardır. Komşunun komşu üzerindeki haklarındandır.
6- Çocuklara müsamaha gösterilir. Çocuklara gürültü çıkarabilir, ortalığı kirletebilir, dağınık olabilir, akla gelmeyecek onlarca mevzuya sebep olabilirler. Bu konuda büyükler müsamahalı olmalı. Çocukla çocuk olmamalı. Üst kattan gürültü geliyor diye hemen kapıya dayanmamalı. Yetişkin olgunluğu çocuktan beklenemez, anne-babalar da zamane çocuklarını kolay kolay zapt edemiyor malum. Apartman-site çocukları kavga ediyorsa büyükleri ayırmalı; taraf olmamalı. Çocuğun olumsuz hareketine komşu uygun bir dille müdahil olunca “sana ne” demek yerine teşekkür edilmeli.
7- Bayramlarda komşular ziyaret edilir. Birbirini hiç tanımayan insanların aynı çatı altında yaşadığı bir dünyada yaşıyoruz, çoğunlukla görüşmüyoruz. Bayramdan bayrama da olsa komşuların bir araya gelerek hatır sorması hem nezakettendir hem de komşuların birbirlerini daha iyi tanımasına vesile olarak belki de bilinmeyen bir sorunun varlığının keşfine ve giderilmesine katkıda bulunmaya sebep olur.
8- Ortak giderler savsaklanmadan ödenir. “Ben bu kısma katılmıyorum” diyerek ödemeden kaçınılmaz. Örneğin, “ben site dışındaki çardağı kullanmıyorum, bunun tadilatı için ödeme yapmam” denilmez. Giderler kayıtsız-şartsız ortaktır.
9- Komşunun sıkıntısını araştırılır, açığı araştırılmaz. Komşuların sıkıntıları merak edilip öğrenilir. Fakat bundaki amaç katkıda bulunmaktır. Komşusu açken tok yatmak olmaz. Dolayısı ile bir insan komşusunun aç ya da tok olup olmadığını araştırmalıdır. Bir sıkıntısı olan komşuya elden geldiğince destek olunmalıdır. Vakıa günümüzde siteleşme ile insanlar gelir gruplarına göre komşu oluyorlar, bu yazdıklarım çok anlamlı değil ama yine de bilmek gerekir. Fakat durumu abartıp komşunun her hal ve hareketini oturup konuşmak dedikoduya girer. Açık araştırmaya başlamak, sıkıntıyı araştırmak gibi soylu bir davranışın tam zıddı şekilde adice bir davranıştır. Bu çizgiye dikkat etmek gerekir.
Apartman-site adabı ile alakalı aklıma gelenler bunlar. Komşularımız, aynı çatıyı paylaştığımız insanlar. Daha mutlu bir hayat yaşamak için komşuluk ilişkilerimizde muaşeret kurallarına dikkat çekmeliyiz, bu konuda dikkatli olmalıyız.
